ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เปิดเผยว่า วช.ตระหนักถึงความสำคัญของการบริหารจัดการข้อมูล โดยเฉพาะการสร้างฐานข้อมูลกลางด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศที่จะช่วยขับเคลื่อนองค์ความรู้งานวิจัยไปสู่การใช้ประโยชน์อย่างมีประสิทธิภาพ โดยพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2562 กำหนดให้ วช. จัดทำฐานข้อมูลด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ เพื่อประโยชน์ในการบูรณาการ บริหารจัดการ และวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลการวิจัยและนวัตกรรมในภาพรวมของประเทศ รวมถึงให้เกิดความร่วมมืออย่างมีประสิทธิภาพระหว่างทุกภาคส่วนในระบบวิจัย ซึ่งปัจจุบัน วช. ได้ร่วมกับสำนักงานสภานโยบาย การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สอวช.) และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) พัฒนายกระดับระบบคลังข้อมูลงานวิจัยไทย (TNRR) ให้เป็นฐานข้อมูลกลางด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ
ล่าสุดผลงานระบบข้อมูลสารสนเทศวิจัยและนวัตกรรม (NRIIS) จาก วช. ได้รับรางวัล “เลิศรัฐ ” ประจำปี 2565 สาขาบริการภาครัฐ ประเภทพัฒนาการบริการ กองระบบและบริหารข้อมูลเชิงยุทธศาสตร์ ด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ซึ่งจัดโดยสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) โดยการมอบรางวัลผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งแสดงถึงความทันสมัย กลไกการทำงาน พร้อมให้บริการงานวิจัยเชิงยุทธศาสตร์วิจัยและนวัตกรรมและอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนอย่างเต็มที่
ดร.วิภารัตน์ กล่าวว่า จุดเริ่มต้นของการพัฒนาคลังข้อมูลงานวิจัยไทย เริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ. 2554 จากความร่วมมือของหน่วยงานที่ให้ทุนวิจัยของประเทศไทยในสมัยนั้น 4 หน่วยงานได้แก่สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) และสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) และหน่วยงานวิชาการ สถาบันการศึกษาต่างๆ ของประเทศไทย ซึ่งต่อมาพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2562 กำหนดให้ วช. จัดทำฐานข้อมูลด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ทำให้เกิดความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภายในและภายนอกระบบวิจัยในการมีเป้าหมายร่วมกัน ส่งผลให้ขีดความสามารถของระบบคลังข้อมูลงานวิจัยไทยให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยระบบ TNRR เป็นระบบให้บริการและเผยแพร่ข้อมูลสู่สาธารณะ ซึ่งเป็นแหล่งรวมองค์ความรู้ขนาดใหญ่ของประเทศ เพื่อให้ทุกภาคส่วนสามารถเข้าถึงองค์ความรู้ด้านการวิจัยและนวัตกรรม และนำไปสู่การต่อยอด หรือสร้างสรรค์ผลงานวิจัยและนวัตกรรมวิจัยใหม่ได้อย่างต่อเนื่อง อันนำไปสู่การสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ และแบ่งปันองค์ความรู้ระหว่างกลุ่มนักวิจัย หรือระหว่างบุคคลทั่วไป
ทั้งนี้ข้อมูลในระบบ TNRR ได้มาจาก 3 ฐานข้อมูลสำคัญของประเทศ คือ 1.ฐานข้อมูลจากระบบข้อมูลสารสนเทศวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ หรือ ระบบ NRIIS 2.ฐานข้อมูลจากหน่วยงานในระบบวิจัยและนวัตกรรม ที่การเชื่อมโยงข้อมูล ทั้งข้อมูลโครงการวิจัย ผลงานวิจัย องค์ความรู้ วิทยานิพนธ์ รวมทั้งสิ่งประดิษฐ์และนวัตกรรมต่างๆ และ 3.ฐานข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยมีการเชื่อมโยงข้อมูลกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อใช้ในการตรวจสอบ และปรับปรุงข้อมูลในฐานข้อมูลกลาง เช่น กรมการปกครอง กรมทรัพย์สินทางปัญญา และกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เป็นต้น
สำหรับระบบข้อมูลสารสนเทศวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ หรือ ระบบ NRIIS ที่คว้ารางวัลเลิศรัฐ ประจำปีนี้ เป็นระบบสารสนเทศกลางด้านวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ เพื่อการบริหารจัดการงานวิจัย ที่เกิดจากการดำเนินงานวิจัยของหน่วยงานและนักวิจัยโดยตรง ซึ่งทำให้ได้ข้อมูลที่สำคัญได้แก่ นักวิจัย โครงการวิจัย และผลงานวิจัย ปัจจุบันระบบการดำเนินงาน อยู่บนแพลตฟอร์มออนไลน์แบบ 100 % ตั้งแต่ยื่นเสนอโครงการ การรายงานงานความก้าวหน้า การส่งรายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ การรายงานผลลัพธ์ ผลกระทบ และการนำรายงานการวิจัยไปใช้ประโยชน์ และส่งต่อข้อมูลวิจัยเข้าสู่ฐานข้อมูลกลางด้านวิจัยและนวัตกรรม
ระบบ NRIIS ใช้หลักการสำคัญในการพัฒนาคือ ต้องเป็นข้อมูลชุดเดียวกันที่เป็นเอกภาพ ทั้งการใช้อ้างอิงและการใช้ประโยชน์ร่วมกัน การไหลเข้าของข้อมูลเป็นแบบอัตโนมัติตามกระบวนการอย่างต่อเนื่อง ข้อมูลมีมาตรฐานคือการแลกเปลี่ยนและเชื่อมโยง สามารถติดตามและตรวจสอบสถานภาพดำเนินการวิจัย รวมทั้งการใช้จ่ายงบประมาณการวิจัย ได้ตลอดวงจรการดำเนินงานของโครงการ และที่สำคัญระบบต้องใช้งานง่าย สามารถเข้าถึงข้อมูลได้สะดวก รวดเร็ว สามารถรองรับบริหารจัดการโครงการการวิจัยของหน่วยงานทุกระดับ โดยที่หน่วยงานไม่ต้องพัฒนาระบบขึ้นมาใช้เอง ทำให้ประเทศประหยัดงบประมาณในการพัฒนาระบบได้อีกทางหนึ่ง ระบบ NRIIS จัดเป็นระบบที่มีความปลอดภัยสูงโดยทำงานบนระบบคลาวด์กลางภาครัฐ ซึ่งมีความปลอดภัย มีมาตรฐาน และมีเสถียรภาพสูง สามารถใช้งานได้ทุกที่ ทุกเวลาตลอด 24 ชม. รองรับการสมัครทุนวิจัยได้จำนวนมากอย่างไม่จำกัด นอกจากนี้ระบบ NRIIS ยังมีระบบตอบคำถามแบบอัตโนมัติ (CHATBOT) และมีเจ้าหน้าที่บริการตลอดเวลา ข้อมูลในระบบ TNRR สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในรูปแบบต่างๆ โดย วช.ได้เปิดให้บริการสืบค้นและการดาวน์โหลดข้อมูล ทั้งโครงการวิจัย ผลงานวิจัย นักวิจัย องค์ความรู้ด้านการวิจัยและนวัตกรรม ซึ่งถือเป็นการเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงข้อมูลด้านการวิจัยและนวัตกรรมให้กับทั้งผู้บริหารหน่วยงาน นักวิจัย นักวิชาการ นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป โดยผู้สนใจสามารถเข้าใช้บริการได้ที่ https://tnrr.nriis.go.th
